پرینت در اتوکد

همه دردسرهایی که موقع پرینت در اتوکد داشتین رو فراموش کنین. تو این مقاله یه نگاه حرفه ای به فلسفه ی دستور پرینت گرفتن در اتوکد میندازیم تا هر نقشه ای رو با هر مقیاسی که نیاز دارین به راحتی بتونین پرینت بگیرین. و البته کامل درک بکنین که چرا به این شکل عمل می کنین. اما قبل از شروع بحث، با ذکر چند نکته مسیرمون رو مشخص کنیم تا با نگاه باز ادامه مقاله رو دنبال کنیم. توجه داشته باشین که تمرکز ما در این مقاله بیشتر روی بحث مقیاس و روش های مختلف پرینت هست. اگر مشکل بهم ریختگی و جدا شدن حروف فارسی در پرینت اتوکد رو دارید به مقاله رفع مشکل بهم ریختگی و جدا شدگی حروف فارسی در پرینت اتوکد مراجعه کنید.

نکات مهم قبل از شروع پرینت در اتوکد:

نکته اول:

بحث پرینت در اتوکد رو میخواییم با یه مثال توضیح بدیم که بهترین روش آموزش هست. اما مهندسین مختلفی که در زمینه های مختلف کار میکنن نقشه هاشون رو در برگه های مختلف و با مقیاس های متفاوت پرینت می گیرن. و امکان این نیست که بتونیم همه موارد رو اینجا توضیح بدیم. پس ما فقط یه مورد رو مثال می زنیم ولی شما میتونین به مقیاس ها و سایزهای مختلف برگه ها، تعمیمش بدین.

نکته دوم:

اگه بخواییم خیلی دقیق بگیم پرینت گرفتن در اتوکد به یک روش انجام نمی شه و سه تا روش کاملا متفاوت برای این کار داریم. منظورم از روش پرینت اجرای دستور پرینت نیست ( چون دستور پرینت رو از ده جا می تونین اجرا کنین). منظورم رویکردهایی هست که برای پرینت پیش می گیریم. در شکل پایین قسمت های مختلفی که به پرینت در روش های مختلف کاربرد دارن رو می تونین ببینین.

فقط این نکته رو هم بگم که موردی که با رنگ قرمز مشخص شده و مربوط به مقیاس هست، برای روش سوم کاربرد داره و در دو روشی که ما الان بررسی می کنیم کاربرد نداره. البته در روش دوم و در محیط Layout از مقیاس مشخص شده استفاده می کنیم. ولی گزینه های کناری اون که به شکل آرم ماشین های میتسوبیشی هستن در روش سوم کاربرد دارند.

نکته سوم :

در این مثال تمرکز ما روی نحوه ارائه اندازه گذاری ها در مقیاس های متفاوت و محیط های مختلف است. ولی برای متن ها و هر نوشته ای که در مقیاس های مختلف استفاده می کنید، همین روند رو می شه طی کرد.

در ادامه نکته3 اشاره ای هم به پنجره ی Drawing Units داشته باشیم که واحدی که باهاش ترسیماتتون رو انجام میدین رو باید تنظیم بکنین. جالبه بدونین تغییر واحد این جا هم تاثیری در روند پرینت گرفتنمون نداره. برای مثال اگه میخوایین با متر کار بکنین نیازی نیست اینجا متر رو انتخاب کنین. و کافیه تو ذهنتون برای خودتون قرارداد ببندین که ترسیمات رو با متر انجام بدین. شاید یخورده عجیب باشه ولی این واقعیت رو باید قبول کنیم که اتوکد تو شرایط عادی اصلا واحدها رو ترجمه نمیکنه.

در چه شرایطی این تعیین واحد معنا پیدا می کنه؟

در شرایط خاص مثل رفرنس کردن یه فایل دیگه به فایل پروژه، و یا استفاده از بلاک ها این تنظیم واحد معنی پیدا میکنه. با توجه به اینکه یکی از ترفندهای ما برای پرینت استفاده از بلاک خواهد بود برای اینکه به مشکل نخوریم این جا تظیمات رو انجام می دیم. ما تو این پروژه از یک نقشه معماری میخواییم پرینت بگیریم که بر اساس واحد متر رسم شده. بنابراین اینجا متر رو انتخاب می کنیم. برای اجرای این پنجره کلمه units رو باید تایپ کنید.

معرفی روش های مختلف پرینت گرفتن در اتوکد:

روش اول، پرینت در محیط مدلسازی یا Modelspace، که معروف ترین روش است که تو کشور ما هم در 90% موارد استفاده میشه. روش دوم پرینت در محیط برگه یا Layout که بهش Paperspace هم می گن که اصولی تر و بهتر از روش اوله. و روش سوم هم تو همین دو محیط پرینت گرفته میشه اما نکتش اینه که اندازه گذاری شکل ها و یا حتی متن هایی که نوشته میشه، ویژگی خاصی داره که هم در محیط مدلسازی بهش کنترل داریم و هم محیط برگه. اصطلاحا از ویژگی Annotative Scaling برای اندازه گذاری ها و متن ها و خیلی از قسمت های دیگه استفاده می کنیم.

کدام روش بهترین و راحت ترین گزینه برای پرینت در اتوکد می باشد؟

روش سوم حرفه ای ترین روش هست که البته برای استفاده از اون نیاز به یک دوره کامل هست تا با همه پیش نیازهای اون آشنا بشین تا بتونین از این روش نهایت استفاده رو ببرین. با توجه به این که این جا فرصت ارائه همه پیش نیازهای اون رو نداریم این روش رو این جا بررسی نمی کنیم.

روش اول پرینت در اتوکد: پرینت در محیط مدلسازی

تنظیمات پرینت در اتوکد برای مقیاس 1/100:

مهمترین نکته در بحث پرینت بحث مقیاس هست. نکته کلیدی هم اینه که شما تکلیف رو، رو برگه پرینت مشخص کنین، و دقیق تعیین کنین که پرینت شما روی برگه چه ویژگی هایی باید داشته باشه. برای مثال اندازه ی عددهایی که روی خطوط اندازه گذاری قرار می گیرن باید 1.5 میلیمتر باشه. ( در نقشه های معماری و سازه ای اندازه ی 1.5 میلی متر و 1.8 میلی متر برای این عددها خیلی رایجه)

یکبار برای مقیاس 1/100 محاسبات لازم رو مرور می کنیم. اندازه فونت برای اندازه گذاری رو برگه باید 1.5 میلی متر باشه. چون قراره با مقیاس 1/100 پرینت بگیریم این به این معنی هست که مدلسازی ما 100 برابر بزرگتر هست. یعنی اندازه فونت میشه 150 میلی متر که باید تعریف کنیم. اما ما پیش خودمون قرارداد بستیم که با متر کار کنیم بنابراین 150 میلی متر برحسب متر میشه 0.15 متر. یه استایل تعریف می کنیم به اسم Notes و ارتفاع 0.15 متر. برای اجرای این پنجره باید دستور style رو تایپ کنین.

تعریف استایل برای متن ها و اندازه گذاری ها :

حالا یه استایل اندازه گذاری تعریف می کنیم به اسم Arch-Dim با مشخصات زیر. (البته میتونین مشخصات دیگه ای هم بهش اختصاص بدین که ما در مقاله پرینت گرفتن در اتوکد فقط ضروری ها رو با هم مرور می کنیم). برای اجرای این پنجره دستور dimstyle رو تایپ کنید.

گزینه آخر که با عبارت Offset from dim line تو شکل بالا مشخص شده فاصله عددها از خطوط اندازه گذاری هست که ما روی برگه 0.9 میلی متر در نظر گرفتیم. با توجه به اینکه برای مقیاس 1/100 این عددها رو تعریف می کنیم یعنی مدل ما 100 برابر هست. که 0.9 میلی متر هم باید 100 برابر بشه که میشه 90 میلی متر. حالا چون پیش خودمون قرارداد بستیم که با متر کار کنیم بر حسب متر میشه 0.09 متر.

تو شکل زیر یه پلان داریم که با مقیاس1/100 میخواییم پرینت بگیریم. پس اندازه گذاری ها هم با همین استایل هایی که الان تعریف کردیم انجام میدیم چون این استایل ها برای مقیاس 1/100 تعریف شدن.

مشخص کردن کادر به عنوان برگه پرینت :

اما قبل از پرینت یه کادر هم دور پلن مشخص کنیم که در واقع حکم برگه پرینت رو داره. برگه ای که می خواییم توش پرینت بگیریم A3  با ابعاد 420mm x 297mm هست. ( یه معمار به صورت تجربی خودش می دونه که این پلان رو باید در مقیاس 1/100 و تو برگه A3 پرینت بگیره تا اجزای اون واضح باشه. همچنین یه مهندس مکانیک که یه قطعه ی کوچیک رو طراحی می کنه، به صورت تجربی می دونه که نقشه رو باید با مقیاس مثلا 1/1 یا 1/2 تو برگه A4 پرینت بگیره تا شکلش واضح باشه).

بعد از اینکه کادر رو دور پلن مشخص کردین به اندازه دو سانتی متر در محیط برگه باید بیایین به سمت داخل تا مطمئن شین که همه پلانتون پرینت گرفته میشه ( چون فقط شکل های داخل خط چین پرینت گرفته میشه). در شکل دوم این محدوده که به صورت خط چین نشون داده شده مشخصه. اینکه این کادر رو با چه ابعادی تو محیط مدلسازی بکشین به عهده خودتون، از همون روشی که من بالا استفاده کردم، برین.

تنظیمات پنجره پرینت :

دکمه های Control+P رو فشار بدین و تو پنجره تنظیمات پرینت به شکل زیر گزینه ها رو انتخاب کنین.
در قسمت 1: نوع پرینترتون رو انتخاب کنین.
در قسمت 2: برگه A3 رو انتخاب کنین.
در قسمت 3: با انتخاب Window، محدوده ی کادر بیرونی ای که کشیدن رو انتخاب کنین.
قسمت 4: شکلتون رو وسط برگه قرار میده.
اما قسمت 5: که مهمترین قسمت این پنجره هست رو به شکل زیر پر کنین. در مستطیل اول 1000 رو وارد کنین به این معنی که هر واحد ترسیمی ما ( که بر حسب متر کار کردیم) برابر 1000mm هست. و مستطیل دوم مخرج مقیاس رو قرار می دیم. یعنی اینجا 1/100 می خواییم پرینت بگیریم میشه 100. اگه 1/50 می خواستیم پرینت بگیریم می شد 50.

نکته مهم: 

این نوع نگرش به قسمت 5 نگرش صحیحی نیست ولی برای اینکه تو محیط Modelspce داریم پرینت می گیریم ناچاریم خودمون و نرم افزار رو گول بزنیم تا به هدف برسیم.

برای آشنایی با همه تنظیمات این پنجره و همه پنجره های مربوط به پرینت به دوره جامع آموزش اتوکد مراجعه کنین. برای تهیه این دوره زحمت های زیادی کشیده شده تا محصولی در کلاس جهانی ارائه بشه. این دوره به صورت کاملا رایگان قابل دانلوده.

کافیه دکمه OK رو بزنین تا نتیجه رو مشاهده کنین.

پرینت برای مقیاس های دیگه چطور انجام میشه؟

بستگی به نیاز می تونه به دو شکل انجام بگیره. برای مثال اگه تو یه برگه جدا بخواییم پرینت با مقیاس 1/200 تهیه کنیم، مشابه استایل هایی که برای مقیاس 1/100 تهیه کردیم، برای مقیاس جدید هم تعریف می کنیم. و اندازه گذاری ها و متن ها رو با استایل های جدید پیاده می کنیم. برای مثال متن 1.5 میلی متری در محیط مدلسازی 200 برابر میشه یعنی 300 میلی متر. با توجه به اینکه واحد ما در محیط مدلسازی متر هست برحسب متر میشه 0.3 متر. بنابراین استایل متنی و اندازه گذاری رو با مشخصات زیر دوباره ایجاد می کنیم.

نکته مهم :

مهم ترین نکته در بحث پرینت در محیط مدلسازی همینه که برای مقیاس های مختلف باید استایل های مختلف تعریف کنیم. تا در نهایت در محیط برگه از لحاظ اندازه نتیجه یکسان رو شاهد باشیم. ترسیمات ما در مقیاس های مختلف اندازه های مختلف خواهند داشت و ما مشکلی با این موضوع نداریم. ولی سایز متن ها و اندازه گذاری ها باید ثابت باقی بمونه تا نقشه یکپارچگی خودش رو حفظ کنه. یادتون نره کادر دور نقشه رو هم از همین روش باید تغییر سایز بدین.

نتیجه ای که از این قسمت می گیریم اینه که بعد از پرینت گرفتن در اتوکد اندازه متن ها و اندازه گذاری ها و همچنین کادر نقشه ثابت می مونه ( که منطقی هم هست). و فقط سایز پلان تغییر می کنه که هدف از تغییر مقیاس هم همین موضوع هست.

سوال: برگه A3 ما به اندازه ای بزرگ هست که یه مقیاس 1/100 و یه مقیاس 1/200 از همین پلان توش جا بشه. چطور می تونیم دو مقیاس متفاوت رو تو یه برگه جا بدیم؟ ( تو این شرایط برای مثال دیگه مجبور نیستیم یه کادر جدید با سایز متفاوت ایجاد کنیم).

مقیاس 1/200 نصف مقیاس 1/100 هست، پس اگه بخواییم این دو مقیاس رو کنار هم قرار بدیم باید پلن 1/200 رو خودمون با دستور Scale نصف کنیم. اما نکته مهمی که اینجا باید رعایت کنیم اینه که قبل از Scale کردن حتما باید پلن 1/200 رو به بلاک تبدیل کنیم و این شرط لازم هست. چون تو این شرایط عددهایی که برای اندازه گذاری مشخص شده بودن، دیگه به خاطر کوچیک شدن پلن تغییر نمی کنن. اگه با دستور  Scale آشنا نیستین، میتونین از ویدیوی شماره 28 دوره جامع آموزش اتوکد استفاده کنین.

همچنین برای آشنایی با بلاک ها از بخش هشتم همین دوره استفاده کنین. همونطور که در شکل های زیر می بینین با اینکه شکل سمت راست نصف شده ولی هم ضخامت و بزرگی عددها مثل هم هستن هم اندازه ای که نشون میدن یکسانه.

روش دوم پرینت گرفتن در اتوکد: پرینت در محیط Layout

تنظیمات برگه پرینت در محیط Layout :

این روش به مراتب راحت تر از روش قبلی هست چون این محیط اختصاصی برای پرینت طراحی شده. اینجا ما فقط به یک پلان ( پلان اصلی) نیاز داریم. پس پلانی که بلاک شده بود رو میتونیم پاک کنیم. حتی کادری که کشیده بودیم رو هم می تونیم پاک کنیم. چون اینجا میخواییم از اول اون رو بکشیم. روی یکی از Layout ها کلیک راست می کنیم و Page Setup Manager رو انتخاب می کنیم.

تو پنجره ای که باز میشه روی New کلیک کنین و بعد از انتخاب اسم ( ما اینجا اسم برگه رو A3 گذاشتیم) تنظیمات پنجره پرینت رو به شکلی که در شکل زیر مشخص شده OK کنین. این پنجره تو این مرحله دوتا نکته داره. اول اینکه تو قسمت Plot area حالت Layout رو انتخاب می کنیم. چون در محیط Layout هستیم این به این معنی هست که کل برگه باید پرینت گرفته بشه. نکته دوم هم مربوط به قسمت مقیاس هست که اینبار عددهای متفاوتی رو نسبت به روش قبلی پیاده می کنیم.

ترجمه صحیح بخش Plot Scale :

مستطیل اول 1000 و دومی 1 به این معنی که هر 1000 میلی متر ما برابر با یک متر است ( یک متری که واحد ما در مدلسازی بود). همونطور که دیدین اینجا اصلا بحث مقیاس 1/100 یا 1/200 یا 1/50 اصلا مطرح نشد چون تو محیط Layout ابزار جداگانه ای برای اعمال این مقیاس ها در اختیار داریم. و تاکید می کنم تفسیر صحیح قسمت Plot scale به همین شیوه است. چون اصولا برای رعایت استانداردها برای پرینت در اتوکد باید از محیط Layout استفاده کنیم، که شرکت Autodesk این زحمت رو کشیده و این محیط رو با امکانات زیاد برای پرینت مهیا کرده.

بعد از OK کردن طبق پنجره زیر با انتخاب A3 و بعد کلیک روی Set Current تنظیمات برگه پرینت با اسم A3 به Layout اعمال کنین .که در نهایت به شکل شماره 3 درمیاد به این معنی که Layout 2 قراره طبق تنظیمات A3 پرینت گرفته بشه.

مشخص کردن کادر برای برگه پرینت :

اما بعد از بستن پنجره بالایی با صحنه ی زیر روبرو می شیم ( اگر به این شکل اون رو ندیدین کمی Zoom out یا Zoom in کنین تا اون رو ببینین. اگر هم Viewport رو ندیدین فدای سرتون مهم نیست از اول قراره بکشیم). از این شکل نتیجه می گیریم برگه پرینت خیلی کوچیک شده در واقع ابعاد برگه در منفی 10 به توان 3- ضرب شدن تا به جای میلی متر بر اساس متر کار کنیم که بهش عادت داشتیم. یعنی به جای 420 میلی متر با بعد 0.42 متر روبرو هستیم. و این موضوع دقیقا به خاطر عددهایی هست که در قسمت Plot Scale وارد کردیم.

دیگه این Viewport به درد ما نمیخوره و می تونیم اون رو پاک کنیم. اگه نمی دونین Viewport چیه باید بگم Viewport دقیقا مثل قاب عکسی هست که این امکان رو میده بتونین از این قاب به مدلسازی که در محیط Modelspace انجام داده بودین نگاه کنین.

ابعاد برگه ما 420mm x 297mm بود که اگه بخواییم یه کادر دور برگه بکشیم باید یه مستطیل با ابعاد 0.42m x 0.297m رسم کنیم. بعد هم یه offset به فاصله ی 20 میلی متر ( که میشه 0.02 متر) ازش می گیریم تا کادر ما تکلیفش مشخص شه.

رسم Viewport ها به تعداد مورد نیاز و اختصاص مقیاس به آن ها :

در مرحله بعدی پرینت گرفتن در اتوکد طبق شکل زیر از تب Layout و پنل Layout Viewport حالت مستطیلی رو انتخاب می کنیم و دوتا Viewport به شکل زیر رسم می کنیم. داخل Viewport 1 کلیک می کنیم و مقیاس 1/100 رو انتخاب می کنیم. اگر نیاز بود با دستور Pan پلان رو کمی جابجا می کنیم تا در مکان مناسب قرار بگیره. ( اگه دیدین Viewport کوچیک یا بزرگه می تونین با نقاط کمکی که به شکل آبی مشخص شده اون رو کوچیک یا بزرگ کنین).

بعد از مشخص شدن تکلیف Viewport 1 حتما قفل اون رو ببندین ( شماره 6) تا با دستور Zoom یا Pan مقیاس یا موقعیت پلان بهم نریزه. برای Viewport 2 هم به همین شکل اقدام می کنیم با این تفاوت که مقیاس 1/200 رو باید انتخاب کنیم.

اندازه گذاری هایی که انجام شده رو هم در محیط مدلسازی پاک می کنیم چون استایل هایی که تعریف کرده بودیم برای محیط مدلسازی بود و اینجا عددها به شکل دیگه تعریف میشن. ولی جای نگرانی نداره این جا فقط و فقط به یک استایل نیاز داریم و این فقط یکی از مزیت های محیط Layout هست. اینکه عددها در پنجره های زیر چطور انتخاب شدن به عنوان تمرین خودتون محاسبه کنین.

حالا اندازه گذاری رو با استایل جدیدی که تعریف کردیم انجام می دیم و همونطور که می بینین در هر دو شکل اندازه گذاری ها به یک شکل انجام شده. قبل از اندازه گذاری چک کنین که بیرون از Viewport باشین چون این اندازه گذاری ها عملا روی برگه داره انجام میشه. ( در تصویر زیر به اسم Paper مشخص شده).